Tài xế xe lam Saigon – Cholon

THANH MINH

Theo người em họ, tôi gia nhập vào đội quân “xịt khói” của thành phố: Hợp tác xã Xe lam Trần Hưng Đạo.

Đó là vào khoảng năm 1980 – 1981, lúc bấy giờ nhiên liệu rất khó khăn, giá xăng đắt gấp rưỡi giá dầu nên những chiếc xe Lam chạy xăng của chúng tôi khởi động bằng xăng nhưng vận hành bằng dầu hoả. Đường phố Sài Gòn đầy khói bụi, một phần do xe Lam ba bánh nhả ra hằng ngày.

Từ đường Hải Thượng Lãn Ông, vòng qua bùng binh Bưu điện quận 5 Châu Văn Liêm để vào Nguyễn Trãi, quẹo phải Nguyễn Tri Phương ra đường Trần Hưng Đạo để đến chợ Bến Thành là tuyến đường Chợ Lớn – Sài Gòn mà chúng tôi ngược xuôi để kiếm cơm hằng ngày.

Tôi còn nhớ vào một buổi chiều trời nhá nhem tối, Ban điều hành thông báo tới lượt tôi đón khách từ Sài Gòn đi Chợ Lớn.

Sợ tốn xăng, tôi đẩy xe vào vị trí xuất phát, hành khách lên đầy xe, bụng mừng thầm “chuyến này thắng!”. Tôi kéo ống dẫn khí ra “xịt xì ke” (xăng đựng trong chai thuốc lau súng) vào bộ chế hoà khí và đạp máy. Tiếng nổ bốc bốc như chào đón niềm vui xe đầy khách. Nhưng không, xe lại tắt máy. Tôi cố đạp thêm nhiều lần nhưng máy vẫn không nổ. Hành khách bắt đầu phàn nàn. Tôi năn nỉ “bà con ráng đợi một chút”, nhưng “thượng đế” lần lượt xuống xe. Họ không cần quan tâm đến người lái xe mới vào nghề, mồ hôi giọt vắn giọt dài để giải quyết sự cố.

Tôi cố gắng đẩy xe lùi về phía sau để khắc phục và nhường cho “tài” kế. Hết cạo “bu ri” đến canh vít lửa nhưng máy vẫn không nổ, mồ hôi tiếp tục tuôn, ướt đẫm chiếc áo bảo hộ lao động của Bason phát cho công nhân. Bụng đói meo mà chiếc xe vẫn bất động. Gần nửa giờ vật lộn với chiếc xe, tôi lầm bầm vái “ông địa cho xe chạy, tôi cúng nải chuối”. Tôi tiếp tục xịt “xì ke” vào bộ chế hoà khí và đạp xe thì xe nổ bình bịch. Ông địa linh thật!

Tài chót (chuyến xe cuối trong ngày) tuy không đầy khách nhưng vui vì tìm ra được nguyên nhân xe không nổ máy. Màn đêm buông xuống, trời không còn oi bức như buổi trưa nên người cảm thấy thoải mái và bụng cũng bớt đói hơn. Thành phố lên đèn, chiếc xe bon bon trên đại lộ Trần Hưng Đạo, khói xe tiếp tục nhả ra hoà lẫn trong màn đêm nên không sợ nhà báo chụp hình minh hoạ “xe Lam làm ô nhiễm thành phố”.

Thì ra, sự cố xe không nổ máy không phải do xe hư mà do tôi không thao tác đúng quy trình của máy xăng chạy dầu. Lẽ ra khi tháo ống dẫn khí từ bộ chế hoà khí vào lòng xi lanh của máy để bơm xăng vào, phải nối ống lại ngay sau đó, đằng này do quá vội vã, tôi quên nối lại nên nhiên liệu không thể vào lòng xi lanh thì làm sao máy nổ được!

Thế mới biết nghề nào cũng lắm công phu, phải tuân thủ theo quy trình, không thể đi ngang về tắt để nguỵ biện cho công việc gấp gáp của mình!