ThS NGUYỄN VĂN ĐÔNG
VÀO THẬP NIÊN 1960 ĐỊA DANH CẦN ĐƯỚC CÓ MỘT THỜI GIAN LẤY TÊN CẦN ĐỨC, CÓ NHIỀU TÀI LIỆU GHI NHẬN KHÁC NHAU. ĐỂ CÓ THÊM THÔNG TIN CHÍNH XÁC VỀ THỜI GIAN ĐỔI TÊN CẦN ĐỨC RẤT MONG CÁC BẠN CÙNG CHIA SẺ.
NGƯỜI CẦN ĐƯỚC
Như các bài viết trước có nói tên Cần Đước xuất hiện từ rất sớm trong danh sách các nhà thờ do các giáo sĩ Pháp lập năm 1747 và họ ghi là Cau Duoc.
Gần một thế kỷ sau đó tên Cần Đước được ghi trong Địa bạ triều Minh Mạng năm 1836 là Xứ Cần Đước gồm các thôn từ Long Sơn đến Long Hựu.
Đến năm 1923 Cần Đước từ tên gọi dân gian đã chính thức trở thành tên của một đơn vị hành chánh tương đương cấp quận là Sở đại lý Cần Đước và đến năm 1928 thì chính thức là quận Cần Đước thuộc tỉnh Chợ Lớn, được thành lập từ năm 1900.
Đến năm 1956 chính quyền VNCH thành lập tỉnh Long An trong đó có quận Cần Đước gồm 3 tổng (Lộc Thành Thượng, Lộc Thành Trung, Lộc Thành Hạ) với 15 xã là Long Định, Long Cang, Phước Vân, Long Sơn, Tân Trạch, Long Khê, Long Trạch, Long Hoà, Mỹ Lệ, Tân Lân, Phước Tuy, Tân Ân, Tân Chánh, Phước Đông, Long Hựu.
Đến khoảng giữa thập niên 1960 thì chính quyền VNCH có lúc đổi tên quận Cần Đước thành quận Cần Đức, rồi sau đó lại đổi lại là quận Cần Đước. Vậy đó là thời gian nào?
Có bài viết thì cho rằng đó là từ năm 1963 cho đến năm 1965, từ thời còn chính quyền ông Ngô Đình Diệm.
.Nhưng theo hồ sơ học bạ học sinh cá nhân của tôi còn lưu giữ được hồi học trường Trung học Cần Đước từ 1964 – 1971 thì cụ thể ghi từng niên khoá như sau:
-Lớp đệ thất NK 1964-1965 Trung học Cần Đước
-Lớp đệ lục NK 1965-1966 Trung học Cần Đước
-Lớp đệ ngũ NK 1966-1967 Trung học Cần Đức
-Lớp đệ tứ NK 1967-1968 Trung học Cần Đước…
Như vậy căn cứ vào học bạ các niên khoá nầy thì tên quận Cần Đức chỉ có trong năm 1966.
Chúng ta nhớ lại lịch sử:
Ngày 8/3/1965 quân đội Mỹ chính thức đổ quân xâm lược VN ở Đà Nẵng và gần hai năm sau vào ngày 23/12/1966 Mỹ đổ quân chiếm Rạch Kiến xây dựng căn cứ, tiến hành bình định kiểm soát vùng Thượng Cần Đước và hậu thuẫn cho việc thành lập quận Rạch Kiến ngay vào tháng 1/1967 gồm lãnh thổ tách 8 xã vùng Thượng quận Cần Đước và xã Phước Lý của quận Cần Giuộc. Và thành lập lại quận Cần Đước trên 7 xã vùng Hạ còn lại. Hình thái nầy tồn tại đến tháng 4/1975 về phía VNCH, còn bên phía cách mạng thì từ năm 1954 đến 1975 vẫn chỉ là huyện Cần Đước.
Bài viết nầy chỉ góp phần tìm hiểu tên quận Cần Đức xuất hiện trong thời gian nào và chưa lý giải được vì sao đổi tên.
Mời các bạn tham gia góp ý thêm…
ThS Nguyễn Văn Đông
