NHÂM HÙNG
Ngôi trường tọa lạc trên miếng đất gò, cạnh đình Thần thuộc xã Phước Đông – Ngã Ba Kinh; nối ra lộ đá Cần Đước- Cầu Nổi khoảng ba chục thước. Trường quê, chỉ có ba lớp: năm, tư, ba là một dãy nhà lá đơn sơ, ngăn thành hai lớp, mỗi lớp xếp chừng mười băng ghế, cho hai chục trẻ nhỏ ngồi học.
Tác giả cùng Thầy cũ Tư Lịch
Ngày đó (như là đầu niên khóa 1960-1961), cha tôi cậy thầy Năm Phan gởi hai anh em tôi cho thầy Tư Lịch – Trưởng giáo, vô học lớp ba buổi chiều. Vì không có khai sanh, nên không vô được trường Tiểu học Cần Đước ở chợ quận. Mỗi trưa anh em tôi đi xe đò từ nhà -ngã ba cây xăng vô trường học, tới chiều hết xe, rán lội bộ 4 cây số về nhà.
Đi xa, học trường làng, vậy mà thú lắm bởi có nhiều bạn ở xóm Bến, xóm Ao Xoài, ở Ngã Ba Kinh. Đám trẻ rất thân nhau, trước giờ học hay lúc ra chơi, cùng tụm năm, tụm bảy vui đùa, với đủ các trò chơi. Bên cánh Nam thì thảy đáo lạc bằng tiền cắc, nào là bắn cu li, đánh u hay đá gà bằng bắp đùi. Bên bạn nữ thì đánh đủa, nhảy dây…Vận động nhiều, đói bụng, ai có tiền thì mua hàng rong là mấy chiếc bánh neo, bánh vòng ăn ngấu nghiến. Vì ham chơi, bất kể mồ hôi ước áo, bụi bặm dính cả mặt mày, nên vô lớp, không ít bạn bị thầy cô phạt quỳ, phạt roi vì “tội” ở dơ.
Trường Tiểu học Phướng Đông ngày nay
Ham chơi vậy chớ, các bạn cũng ham học; nhất là được thầy cô tận tình dạy dỗ. Thầy Trưởng dạy lớp năm, cô Lệ dạy lớp tư; Thầy Tư Lịch dạy lớp ba chúng tôi rất tận tình, tỉ mỉ với các bài học thuộc lòng, thường thức, toán đố, lịch sử, địa lý … Nhờ gắng học. nên khối lượng kiến thức mà tôi thu thập được khá nhiều, trở thành bước đi căn bản, để sau này gặt hái kết quả tốt, khi ra trường quận học lớp nhì, lớp nhứt, rồi thi đậu vào lớp đệ thất.
Những tháng cuối niên khóa, chiến sự bùng lên quang vùng. Lính quận kéo vô lung sục, bên phía xóm Bến, qua những hàng cây xanh, thỉnh thoảng chúng tôi nhận ra bóng dáng mấy chú bận đồ đen mang súng tới lui. Không khí chiến tranh ngày càng bao phú vùng quê; có lần, anh em tôi sợ hải khi nghe nhiều tiếng súng nổ vang trên đường về, khi tan học.
Một buổi, rồi hai, ba buổi chiều..,lớp tôi ngồi chờ hoài không thấy bóng dáng thầy Tư Lịch. Vậy là, lớp ba đành nghỉ học luôn. Mấy đứa học trò lớn nói lén với nhau: Hình như thầy Tư Lịch đã vô khu theo “ mấy Ổng” ( Cách mạng), ở phía Vườn Cò ! Từ đó, anh em tôi cũng rời ngôi trường quê thân thương. Những năm sau, nghe tin thầy Tư Lịch là cán bộ cách mạng nằm vùng, khu vực quận Cần Đước. Khi chiến tranh ác liệt, có lần nghe thầy hy sinh, nhưng hình ảnh thầy và ngôi trường cũ vẫn luôn đeo đuổi trong ký ức những học trò thuở ấy.
Nhửng năm sau ngày 30.4.1975, gia đình tôi đã về quê cũ Cần Thơ, nhưng vẫn theo dõi thông tin về xứ sở Cần Đước. Qua Lê Hồng Hoàn ( Bảy Đua), được biết thầy Tư Lịch còn sống, trở về công tác ở xã Long Hựu. Sau này, đảm nhiệm chức vụ Bí Thư Huyện ủy Cần Đước. Thời đổi mới, nhiều lần tôi trở về Cần Đước thăm thầy. ôn lại chuyện xưa. Năm 1988, có lần “ trò cũ” mời thầy cùng đoàn cán bộ Huyện Cần Đước về thăm miền Tây – Nhà văn hóa huyện Phụng Hiệp, nơi tôi công tác. Thời gian sau đó, thầy nghỉ hưu sau khi cống hiến cả cuộc đời cho dân, cho nước. Gần đây, tôi về thăm, thấy thầy già yếu dần nhưng vẫn sống lạc quan, nói chuyện huyện nhà, chuyện thế sự…
Học trò xưa thăm Thầy Tư Lịch
Năm 2019, lần đầu tiên tôi trở về thăm lại trường xưa, sau hơn 60 năm xa cách. Nơi chốn ấy, giờ tọa lạc ngôi trường Tiểu học Phước Đông khang trang; cũng bên cạnh ngôi đình Thần cổ kính, cạnh bờ ao thân quen như ngày nào. Có điều, bạn bè năm xưa, không còn nhớ biết ai, ngoài Lê Hồng Hoàn cùng các chị Phạm Sáu, Phạm Hồng…Hy vọng, sẽ dần hội ngộ thêm nhiều bè bạn cũ nữa !
Một ngôi trường đầy ắp những kỷ niệm thời ấu thơ, trên quê hương thứ hai; một người Thầy đáng kính, từng truyền đạt kiến thức và chí hướng; giúp tôi dấn thân vào đời, luôn là vốn quý, hành trang trên những chặng đường tôi đi…
Nhâm Hùng
